Patena to jedno z naczyń liturgicznych znajdujące różnorodne zastosowanie w środowisku kościoła. Ksiądz najczęściej używa pateny w momencie, gdy udaje się w stronę wiernych, aby rozdać komunię świętą. Patena służy jako rodzaj podpory pod brodę, aby w razie wyślizgnięcia się opłatka z rąk księdza nie znalazł się on na podłodze.
To po prostu pewien rodzaj zabezpieczenia. Sprawdza się w sytuacjach, kiedy do komunii przystępują osoby nieśmiałe, które z pewnym zażenowaniem otwierają usta w nadziei na przyjęcie najświętszego sakramentu. Często także osoby starsze, w podeszłym wieku lub schorowane mają trudności z otworzeniem ust przy sakramencie. Niekiedy opłatek może wypaść z ust, zdarzają się takie sytuacje. Pateny mszalne maja zazwyczaj kształty okrągłe i usytuowane są na drewnianych bądź metalowych rączkach. Te rączki mogą posiadać różnorodną długość oraz szerokość. Zakończone mogą być w sposób regularny, ostry lub też obły. Najefektowniejsze są pateny z warstwami złocenia. Ich cena także jest niezwykle efektowna. Często zdarza się, że kapłanowi kończącemu posługę w danym miejscu tuż przed rozpoczęciem kolejnej na pamiątkę daruje się piękną patenę z ręcznie zdobioną rączką i warstwą złota na części płaszczyzny.
Patenę przy rozdawaniu komunii przez księdza trzyma ministrant. Stoi on po prawej stronie kapłana i ustawia patenę na wysokości nieco wyżej mostka osoby przyjmującej sakrament. Pateny dostępne w sklepach z akcesoriami niezbędnymi do wykorzystania we mszy prezentują rozległy wachlarz wielkości. Mogą posiadać maleńkie średnice talerzy, ale tez bardzo rozległe. Klasyczna patena mszalna powierzchnią swojego talerza zakrywa kielich. W trakcie liturgii przemienienia ksiądz nad pateną łamie opłatek eucharystyczny. Po skończeniu liturgii eucharystycznej patena zostaje oczyszczona wodą i wytarta serwetą. Może zostać położona na górze kielicha, by potem zostać wraz z nim zabrana z ołtarza.