Kadzielnice kościelne (inaczej trybularze) to rodzaj przyrządu używany przede wszystkim podczas nabożeństw w kościele chrześcijańskim (zarówno obrządku wschodnim, jak i rzymskokatolickim) do okadzania. Z wyglądu przypomina on szkatułkę, wykonuje się ją z metalu i posiada ona przykrywkę. Do środka wkładane są kawałki gorącego węgla drzewnego, który oprósza się drobinkami aromatycznego kadzidła (w którego skład wchodzą między innymi substancje żywiczne i różne zioła, na przykład nagietek, mięta czy lawenda).
Kadzielnice to naczynia ozdobne, mające spore znaczenie w liturgii oraz bogatą historię. Najstarsza udostępniana do oglądania w muzeum polska kadzielnica to trzynastowieczna kadzielnica z Trzebnicy, a najstarsze zapiski o jej stosowaniu pochodzą z IV wieku i testamentu pochodzącego z Syrii Ojca i Doktora kościoła, św. Efrema. Wonnego dymu używa się w obecnie pięciokrotnie podczas Mszy świętej, a także w trakcie uroczystej Liturgii Godzin, wystawienia Najświętszego Sakramentu w monstrancji, poświęcenia kościoła i ołtarza czy w obrzędach pogrzebowych.
Wykonanie kadzielnicy
Jak widać na podstawie tego krótkiego tekstu, kadzielnice są nieodzownym wyposażenie każdej świątyni. Sklepy z utensyliami oferują wiele trybularzy. Wśród nich znajdują się przede wszystkim przedmioty wykonane z mosiądzu niklowanego (chociażby trybularz 164) oraz mosiądzu błyszczącego (na przykład trybularz 167). Stylizuje się je zazwyczaj na styl gotycki lub neogotycki, a ich wykonanie to rzecz wymagająca sporych umiejętności manualnych, ponieważ bardzo często łańcuchy zaplata się ręcznie.
Praca przy projektowaniu i stworzeniu trybularzy jest wyjątkowo misternym i wymagającym zadaniem. Widać to chociażby na przykładzie trybularza mosiężnego 1-0739. Kadzielnica ta jest ręcznie wykonana, a materiałem, który wymaga obróbki jest w tym wypadku mosiądz odlewany. W zestawie znajduje się kociołek na węgle i łańcuszki. Parametry konkretnego sprzętu to: wysokość trybularza ok. 22 cm, średnica ok. 10 cm, długość łańcuszków ok. 75 cm. Dodatkowo trybularz pokrywają precyzyjnie wykonane wzory, które wydatnie wpływają na warstwę wizualną.
Innym wartym wymienienia egzemplarzem jest kadzielnica gotycka. To produkt polerowany, odróżniający się swoim wyglądem od najczęściej spotykanych przedmiotów tego typu. Posiada ona dwie wersje: zwykłą barwy złotej oraz niklowaną o kolorze srebra. Wysokość kadzielnicy to 29 cm, a wysokość z uwzględnieniem łańcuszków 90 cm.
Ostatnim rodzajem kadzielnicy, którą tutaj omówię jest trybularz mosiężny duży SK7. Wyjątkową cechą tego konkretnego modelu jest wyjątkowa długość łańcuszków, to aż 100 centymetrów. Pozwala to na niezwykłą swobodę ruchów podczas procesu okadzania, co sprawia że zdecydowanie łatwiej się jej używa.