Naczynia liturgiczne używane są podczas sprawowania mszy świętej, dla uczestników liturgii pełnią więc ważną rolę. Początkowo były to przedmioty codziennego użytku, z czasem jednak Kościół wypracował ściśle określone rodzaje naczyń mające konkretne przeznaczenie w trakcie sprawowania mszy świętej. Te mające bezpośrednią styczność z komunikantami i winem przemienionymi w Ciało i Krew Chrystusa już w średniowieczu wykonywano z metali szlachetnych lub przynajmniej pozłacano. Zasada ta stosowana jest do dziś. Ogólne Wprowadzenie Do Mszału Rzymskiego podaje, że materiały z których wykonuje się naczynia liturgiczne, powinny być”szlachetne, trwałe i odpowiednie na użytek sakralny”.
Popularne Naczynia Liturgiczne
Kielich – jest jednym z podstawowych naczyń liturgicznych. To do niego wlewane jest wino mszalne, podczas przemienienia stające się najprawdziwszą Krwią Chrystusa, która chwilę później bezpośrednio z kielicha zostaje spożyta- najczęściej jedynie przez kapłana, niekiedy jednak również wierni przyjmują komunię pod obiema postaciami. Podczas mszy kielich przykrywany jest tzw. palką- kawałkiem materiału chroniącym konsekrowane wino przed dostaniem się zanieczyszczeń.
Patena – ma formę płaskiego talerzyka, na którym kładzie się konsekrowane komunikanty, a więc Ciało Jezusa. Podczas eucharystii, w trakcie przemieniania, znajduje się na ołtarzu obok kielicha z Jego Krwią.W symbolice liturgicznej patena, podobnie jak kielich, symbolizuje nowy grób Chrystusa, ponieważ w naczyniach tych składane jest Ciało i Krew zmartwychwstałego Boga.
Rodzajem pateny są także talerzyki z uchwytami trzymane przez ministrantów pod brodami wiernych przystępujących do komunii (tzw. pateny kielichowe). Są zabezpieczeniem, by okruchy Ciała Pańskiego nie upadły na ziemię.
Puszka (cyborium) – służy do przechowywania Ciała Pańskiego. To z niej kapłan bierze konsekrowane komunikanty udzielając komunii wiernym podczas mszy lub udając się do chorych. Podobnie jak kielich i patena jest jednym z ważniejszych naczyń liturgicznych, ponieważ ma styczność z Ciałem Jezusa.
Ampułki – zwykle wykonane są ze szkła. Podczas przygotowania darów znajduje się w nich się w nich woda i wino, które następnie zostają wlane do kielicha. Używane są również w obrzędzie umycia rąk (tzw. lavabo) przez sprawującego eucharystię kapłana oraz do obmycia (puryfikacji) innych naczyń liturgicznych, zwykle kielicha i pateny i puszki.
Lawatarz – ma formę niewielkiego, najczęściej metalowego dzbanuszka umieszczanego w nieco większej miseczce o płaskim dnie. Podobnie jak ampułki używany jest podczas obrzędu obmycia rąk w trakcie ofiarowania (lawatarz zwykle wybierany jest podczas bardziej uroczystych mszy) ale również w zakrystii, przed rozpoczęciem eucharystii.
Waskulum – to niewielkie naczynie z wodą. Zwykle znajduje się obok tabernakulum. Po udzieleniu komunii wiernym kapłan oczyszcza w nim palce (ablucja). Okruszki hostii rozpuszczają się w wodzie.
Monstrancja – używana jest do umieszczenia w niej Najświętszego Sakramentu, gdy ma zostać wystawiony na ołtarz w celu adoracji lub podczas procesji, np. w święto Bożego Ciała. Zwykle ma bardzo ozdobną formę. Sama hostia umieszczana jest w tzw. melchizedeku- półokrągłej podtrzymującej konsekrowany opłatek oprawie.